مقالات زیر را در همین صفحه ببینید ↓
انواع ارتودنسی و مراقبتهای مربوطه
ارتودنسی
ارتودنسی چیست؟
یکی از رشته های تخصصی دندانپزشکی میباشد که طی آن مشکلات دندان ها و فک اصلاح میشود. از جمله این مشکلات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱)فاصله بین دندان ها
۲)روی هم قرار گرفتن دندانها
۳)جلوتر بودن بیش از حد دندان های فک بالا(اوربایت یا دیپ بایت)
۴)جلوتر بودن بیش از حد دندان های فک پایین(آندربایت)
۵)قرار گرفتن یک یا چند دندان فک پایین در سطح داخلی دندان های فک بالا در حالت بسته بودن دهان(کراس بایت)
۶)ایجاد فضای خالی بین دندان های فک بالا وپایین در حالت بسته بودن دهان(اپن بایت)
۷)موقعیت نادرست قرارگیری دو فک نسبت به هم
در صورت وجود هریک از موارد بالا می توانید به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا با روشهایی مثل معاینه بالینی_عکس های رادیوگرافی_قالب گیری از دندان ها و تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی تشخیص داده شود که شما نیاز به ارتودنسی دارید یا خیر.
مراحل ارتودنسی
۱)مرحله اول معاینه توسط ارتودنتیست میباشد که طی آن مشکلات دندان ها ویا فک تشخیص داده میشود.
۲)مرحله دوم انجام عکسبرداری از دندان ها میباشد که درآن همه دندان ها به طور دقیق مورد بررسی قرار میگیرند.
۳)درمرحله سوم متخصص ارتودنسی از سلامت لثه ودندان های شما اطمینان حاصل میکند و در صورت وجود هرگونه مشکل در دندانها و یا لثه درمان را انجام میدهد.
۵)پس از رفع تمامی مشکلات دهان ودندان قالب گیری از دندانها انجام میشود.
۶)در این مرحله نصب دستگاه ارتودنسی روی دندانها انجام میشود.در این مرحله دو حالت وجود دارد:
حالت اول(ارتودنسی ثابت):اگر ارتودنسی ثابت باشد نصب براکت به روی دندان ها صورت میگیرد و بعد این براکت ها توسط سیم مخصوص ارتودنسی به هم متصل میشوند. در این مرحله به دندانها فشار وارد میشود تا آنها را در جهت مورد نظر حرکت دهد که این فشار با درد همراه است.این درد ممکن است تا چند روز ادامه داشته باشد و سپس به تدریج از بین خواهد رفت.
پس از آن بیمار باید طی فواصل زمانی مشخص که توسط متخصص تعیین میشود(بین ۳تا۴هفته یکبار)برای تنظیم سیم وبراکت ها(درصورت نیاز)به پزشک خود مراجعه کند.
حالت دوم(ارتودنسی متحرک):در ارتودنسی متحرک از دندان های فک بالا و پایین قالب گیری انجام میشود و از روی آنها پلاک های شفافی ساخته میشود که روی دندانها قرار میگیرد.این نوع ارتودنسی را به راحتی میتوان از دهان خارج کرد اما باید در همه زمان از آن استفاده نمود و تنها در مواردی مثل خوردن وآشامیدن ومسواک زدن میتوان آن را از دهان خارج کرد و دوباره سرجایش قرار داد.
انواع ارتودنسی
ارتودنسی سنتی
ارتودنسی متحرک
ارتودنسی سرامیکی
ارتودنسی دیمون(damon)
ارتودنسی لینگوال
اردنسی فانکشنال
ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی سنتی:نوعی از ارتودنسی میباشد که در آن از بریس های فلزی به کار برده میشود.بریس شامل براکت سیم ارتودنسی و کش ارتودنسی میشود. جنس براکت فلزی تیتانیوم و دارای استحکام زیادی میباشد وهچنین مقرون به صرفه تر از دیگر انواع ارتودنسی است.
ارتودنسی متحرک:نوعی دیگر از ارتودنسی که اغلب برای مشکلات و جابجایی جزئی دندان ها و یا گسترش فضای سقف دهان (کام) مورد استفاده قرار میگیرد. ساختار بریس های متحرک از صفحه ی اکلریک به همراه بند استیل ساخته شده است و یا مثل ارتودنسی نامرئی(ارتودنسی شفاف)میباشد. بریس های متحرک به دو دسته الاینرهای شفاف و ریتینر تقسیم میشود. طول درمان ارتودنسی متحرک توسط متخصص تعیین میشود اما به طور کلی از ارتودنسی ثابت زمان کمتری می برد.
ارتودنسی سرامیکی: براکت های شفاف از جنس سرامیک و یا کریستال در ارتودنسی سرامیکی بکار برده میشود.این نوع براکت ها تقریبا همرنگ دندانها میباشند وکمتر مشخص هستند به همین دلیل باعث شده افراد زیادی به این نوع ارتودنسی علاقمند شوند.
ارتودنسی دیمون:براکت های آن فلزی و مثل براکت های معمولی میباشند.تنها تفاوت آن تنظیم سیم های ارتودنسی است که بدون نیاز به انجام این کار توسط متخصص انجام شده و با جابجایی دندان ها به طور خودکار حرکت کرده و تنظیم میشوند. براکت های دیمون کوچکتر از براکت های معمولی میباشد وظاهربهتری دارد اماهزینه آن نسبت به ارتودنسی معمولی بیشتر است.
ارتودنسی لینگوال: در ارتودنسی لینگوال یا زبانی بریس در پشت دندان ها نصب میشود. فرایند انجام ارتودنسی لینگوال پیچیده و دارای هزینه بالاتری میباشد همچنین جایگذاری آن دشوار و زمان بر است اما یکی از بهترن مزیت های آن غیر قابل مشاهده بودن بریس ها است. طول درمان این نوع ارتودنسی بسته به شدت مشکل بیمار بین ۱۸تا۳۶ ماه متغیر است.
ارتودنسی فانکشنال:زمان به کار بردن ارتودنسی فانکشنال در سنین رشد کودکان یعنی حدود ۶تا۱۴سالگی میباشدکه تاثیر آن بروی موقعیت قرارگیری استخوان ها و بافت های نرم صورت است و باعث رفع نمودن مشکلات دندان وفک میشود. دستگاه های فانکشنال در دو دسته ثابت و متحرک میباشند.که با توجه به مشکل بیمار نوع آن توسط متخصص مشخص می گردد.
ارتودنسی نامرئی:در ارتودنسی نامرئی یا اینویزالاین به جای سیم و براکت از پلاک های شفاف و بی رنگ جهت تغییر و جابه جایی دندان ها استفاده میشود. مزیت این نوع ارتودنسی نامرئی بودن آن است همچنین میتوان برای غذا خوردن و مسواک زدن پلاک هارا از دهان خارج کرد.هزینه ارتودنسی نامرئی ازهمه انواع ارتودنسی بالاتر میباشد.
نحوه مراقبت از دندانها در طول درمان ارتودنسی:
در طول درمان ارتودنسی دندانها باید به طور مرتب با مسواک مخصوص-نخ دندان ارتودنسی(سوپرفلاس)و دهانشویه حاوی فلوراید تمیز شوند.
عدم رعایت بهداشت سبب بروز مشکلاتی نظیر پوسیدگی دندانها خواهدشد.اگر ساختار دستگاه ارتودنسی شما به گونه ای است که درآن ازبند ارتودنسی استفاده شده لازم است این قسمت کاملا با مسواک و نخ دندان تمیز شود.بند ارتودنسی به جای براکت و در دندانهای آسیاب عقبی قرار داده میشود و بعلت اینکه شستشوی این قسمت توسط مسواک کمی دشوار میباشد لازم است که با قلاب کردن نخ دندان دوربند و جلو عقب کردن آن زیر و اطراف بند را به طور کامل تمیزنمود.
نکاتی در مورد رژیم غذایی در طول درمان ارتودنسی:
_در این دوره می بایست ازمصرف غذاهای سفت و چسبناک مثل ته دیگ،گز،سوهان و…که سبب آسیب واردن کردن به دستگاه ارتودنسی وهمچنین شل یا کنده شدن آن میگردد اجتناب کرد.
_پس از خوردن غذاهای رنگی مثل آبمیوه ها بلافاصله دندانها شسته شوند.
_خوردن لبنیاتی که حاوی کلسیم،پتاسیم و ویتامین دی هستند توصیه میشود.
بهترین سن برای ارتودنسی
به طور کلی میتوان گفت انجام ارتودنسی در صورتیکه مشکل فقط دردندانها باشد محدودیت سنی ندارد ولی اگرفرد علاوه برآن مشکلات فک هم داشته باشد درمان سخت تر شده وبه عمل جراحی نیاز دارد.
طبق نظر ارتودنتیست های آمریکا بهترین سن برای معاینه ۷سالگی میباشد.در این سن با معاینه توسط متخصص ارتودنسی می توان مشکلات دندان و فک و زمان مناسب برای درمان تشخیص داده شود.
تشخیص به موقع مشکلات و ناهنجاری های دندان ها ویا فک در سنین پایین باعث میشود که درمان سریعتر و همچنین با هزینه کمترو نتیجه مطلوب تر صورت گیرد.
اگر فرد دچارمشکل در دندانها باشد مثل نامرتب بودن و یا عدم وجود فضای مناسب جهت رویش دندانهای جدید ،میتوان با کشیدن دندان های شیری و یا قرار دادن پلاک های ساده به روی دندان ها از بروز مشکلات جدی تر در سنین بالا جلوگیری کرد.
بهترین زمان برای درمان مشکلات فکی،۱۲_۷سالگی میباشد واگر درمان در سنین بزرگسالی انجام بگیرد فرد علاوه بر انجام ارتودنسی نیازبه عمل جراحی دارد.
ایمپلنت
روشی است برای جایگذاری دندان یا دندانهای از دست رفته که بر خلاف پروتز متحرک(دندان مصنوعی)ثابت میباشد.
اجزای تشکیل دهنده ایمپلنت:
۱)پایه ی ایمپلنت:ازجنس تیتانیوم وپیچ مانند میباشد و دراستخوان فک قرار داده میشود
۲)اباتمنت(abutment): کانکتوریا اتصال دهنده ای بین پایه ی ایمپلنت و تاج دندان میباشد
۳)تاج ایمپلنت:این قسمت ظاهری دقیقا به شکل دندان دارد و ازجنس سرامیک یا پرسلن میباشد
مراحل انجام ایمپلنت:
مرحله اول معاینه دقیق توسط پزشک متخصص و بررسی لثه و دندانها میباشد طی این مرحله تعداد و محل قرارگیری ایمپلنت مشخص میشود.
مرحله دوم بررسی این است که آیا شما به پیوند استخوان نیاز داردی یا خیر.اگر فک شما استخوان لازم برای انجام این کار را نداشته باشد پیوند استخوان صورت میگیرد . ۴تا۱۲ماه به طول میکشد تا استخوان به طور کامل ترمیم و بازسازی شود.
در مرحله سوم لثه را برش داده و استخوان فک را سوراخ میکنند و پایه ایمپلنت را درون آن قرارمیدهند.فک بالا حدود ۷ماه و فک پایین حدود ۵ماه طول میکشد تا بهبود پیدا کند.
در مرحله چهارم قرارگذاری تاج موقت به روی ایمپلنت انجام میشود.تاج موقت یک قطعه فلزی است که حدود ۱۴روز روی ایمپلنت قرار داده میشود وسبب میشود بافت لثه بهبود یادبد.
در مرحله پنجم اباتمنت به ایمپلنت متصل میشود.
در مرحله آخر تاج دائمی را به اباتمنت متصل کرده ومراحل انجام ایمپلنت به پایان میرسد.
انواع ایمپلنت:
۱_endosteal:این نوع ایمپلنت در استخوان فک قرارمیگیرد و به شکل پیچ،استوانه ای و یا تیغه ای شکل میباشد. جنس آن از سرامیک بوده و پوشش فلزی دارد.
۲_subperiosteal:محل قرارگیری این نوع ایمپلنت درون استخوان فک و زیر لثه میباشد و جنس آن تیتانیوم است.
۳_transos_teal:این نوع ایمپلنت یک پین فلزی uشکل است که از بین استخوان فک و لثه عبور میکند.
ایمپلنت فوری:
در این روش پس از گذشت۴۸ساعت از کاشت ایمپلنت،تاج موقت را روی آن قرار میدهند.زمان جوش خوردن در ایمپلنت فوری ممکن است چندماه طول بکشد وپس از جوش خوردن، تاج دائمی قرار داده میشود.در طول این مدت باید مراقبت های لازم را انجام داد زیرا در غیر این صورت ممکن است عمل جوش خوردن ایمپلنت به خوبی صورت نگیرد.مثلا افرادی که سیگار میکشند و یا بیماری زمینه ای مثل دیابت دارند بعلت تاثیرآن بر سیستم ایمنی بدن فرد ممکن است فرایند جوش خوردن به درستی انجام نشود.پس این دسته از افراد نمیتوانند ایمپلنت فوری انجام دهند.موارد دیگری هم وجود دارد که باعث میشود فرد نتواند این نوع ایمپلنت را انجام دهد مثل تراکم استخوانی پایین،عفونت یا پاتولوژی پری اپیکال و…که توسط پزشک متخصص تشخیص داده میشود.
مزایای ایمپلنت:
_تنها راه درمان دائمی جایگزین کردن دندان یا دندانهای از دست رفته است که ظاهری شبیه به دندان طبیعی دارد
_با کاشت ایمپلنت میتوان از تحلیل رفتن فک واستخوان های فک جلوگیری نمود
_در صورت رعایت بهداشت امکان پوسیدگی دندان وعفونت لثه بسیار کم میباشد
_ایمپلنت بر خلاف دندان مصنوعی تاثیری به روی تلفظ کلمات ندارد وفرد را در این زمینه دچار مشکل نخواهد کرد
_احتمال تغییر و جابجایی موقعیت دندان بسیار کم میباشد چون کاملا به فک متصل میشود
معایب ایمپلنت:
_درصورت وارد کردن فشار زیاد به ایمپلنت احتمال شکسته شدن بدنه آن وجود دارد گرچه این احتمال بسیار کم است اما اگر فشار زیاد باشد امکان آن وجود دارد.
_اگر فشار شدید به ایمپلنت وارد شود امکان دارد به روکش ایمپلنت آسیب وارد شود و باعث لق شدن یا افتادن آن شود گاهی ممکن است فشار باعث شل شدن پیچ ایمپلنت نیز شود.
_گاهی ممکن است بعلت جوش نخوردن ایمپلنت به استخوان فک پزشک متخصص اقدام به باز کردن ایمپلنت کند
*دندان قروچه کردن و یا جویدن غذاهای بسیار سفت و سخت احتمال به وجود آمدن این دسته از مشکلات را زیاد میکند.
روش های سفید کردن دندانها
بلیچینگ(bleaching):
گاهی دندانها در اثر خوردن موادغذایی حاوی رنگدانه مثل قهوه،چای،نوشابه و…دچار تغییر رنگ میشود.همچنین مصرف سیگار وافزایش سن نیز میتواند در تغییر رنگ دندان تاثیرگذار باشد.وراثت میتواند یکی دیگر ازعلل زرد بودن وتیرگی دندانها باشد.
نفوذ رنگدانه مواد غذایی به داخل مینای دندان باعث میشود که دندان دچار کدری شود.همچنین با افزایش سن ممکن است مینای دندان سایش پیدا کند و شفافیتش را از دست بدهد.
بلیچینگ روشی است برای سفیدکردن دندانها که در دو روش انجام میشود: بلیچینگ در مطب و بلیچینگ در خانه.
بلیچینگ در مطب(office bleaching):در این روش موادی به نام هیدروژن پروکساید را درغلظت بالا روی دندان فرد به مدت ۱۵الی ۳۰دقیقه قرارمیدهند.بلیچینگ در مطب معمولا یک الی دو جلسه زمان می برد که میتواند با استفاده از لیزر واشعهuvو یا بدون آن انجام شود.در صورت استفاده از لیزر اثر بخشی مواد بلیچینگ بیشتر وسریعتر خواهد شد.
بلیچینگ در خانه(home bleaching):در این روش از دندانها قالب گیری میشود و بعد قالب های پلاستیک (تری) به بیمارتحویل داده میشود که مواد بلیچینگ باید داخل آن قراربگیرد.مدت استفاده از آن حداقل۲ساعت میباشد.اما باید به صورت متناوب به مدت حداقل ۲هفته ازآن استفاده شود.
برای نتیجه گیری مطلوبتر لازم است که هر دو روش home bleachingوoffice bleachingباهم انجام شود گرچه در روش office bleachingدر مدت زمان کوتاه نتیجه مطلوب به دست می آید اما انجام هردوروش باهم نتیجه را ماندگارتر خواهد کرد.
برای ماندگاری بیشتر بلیچینگ می بایست از نوشیدنی های مثل چای،قهوه،نوشابه وهمچنین مصرف دخانیات خودداری کرد.رعایت بهداشت دهان و دندان در این امر تاثیرگذار میباشد.
لمینت:
روشی برای سفیدکردن دندانها است.لمینت از یک پوسته نازک از جنس سرامیک یا پرسلن طراحی شده که پس ازقالبگیری برای هر فرد ساخته شده و روی دندان ها قرار میگیرد وظاهری زیبا به وجود می آورد.
لمینت به دو روش انجام میشود: سرامیکی و کامپوزیتی
گرچه این دو روش شباهت زیادی به هم دارند و هردو برای سفید کردن دندان و اصلاح طرح لبخند مورد استفاده قرار میگیرند ولی در عین حال تفاوتهایی نیز دارند.
از تفاوت های روش سرامیکی و کامپوزیتی لمینت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
_هزینه روش سرامیکی از کامپوزیت بیشتر است.
_ماندگاری لمینت سرامیکی از کامپوزیت بیشتر است.
_در لمینت سرامیکی بعلت اینکه مینای دندان تراش میخورد اگر روکش لمینت از روی آن برداشته شود سبب پوسیدگی و خراب شدن دندان خواهد شد اما در کامپوزیت تراش دندان صورت نمیگیرد.
_لمینت به خاطر ضخامت کمتر ظاهری طبیعی تر دارد.
_در کامپوزیت؛ پزشک بدون تراشیدن دندان فقط مواد را روی دندانها قرار میدهد.این کار تنها به یک جلسه نیاز دارد.
_در لمینت پس از تراشیدن مقداری از مینای دندان قالب گیری انجام میشود و پس ازحدود ۲هفته روکش لمینت آماده میشود.مراحل انجام لمینت دو جلسه میباشد.
روشهای خانگی سفید کردن دندان:
_مخلوط جوش شیرین و هیدروژن پراکساید:با مخلوط کردن ۱قاشق چایخوری جوش شیرین+هیدروژن پراکساید خمیری بوجود می آید که میتوان آن را به منظور رفع زردی دندان به مدت ۲ دقیقه به روی دندان ها قرارداد بعد ازآن دندانها را مسواک کرد.
_مخلوط جوش شیرین و نمک دریایی:با مخلوط کردن ۱قاشق چایخوری جوش شیرین+نصف قاشق چایی خوری نمک دریا و مقداری آب خمیری به دست می آید که می بایست آن را ۲دقیقه روی دندان ها قرار داد و سپس دندانها را به خوبی مسواک کرد.
_مخلوط جوش شیرین وآب لیمو:۱قاشق چایخوری آبلیمو+مقداری جوش شیرین:این مخلوط را به مدت ۲ دقیقه روی دندانها قراد دهید و سپس مسواک بزنید.
_مالیدن پوست موز بروی دندانها
_شستشوی دندانها با روغن نارگیل: مقداری روغن نارگیل را به مدت چند دقیقه در کل دهان بچرخانید به طوری که به روی همه دندانها قراربگیرد.
_شستشوی دندانها با سرکه سیب:سرکه سیب هم همانند روغن نارگیل برای چند دقیقه در کل دهان بچرخانید و سپس برای حذف آن از روی دندانها مسواک بزنید.
مطالب مرتبط بیشتر ⇓